شاخص گلیسمیک و بارگلیسمیک رژیم غذایی در ارتباط با سندرم متابولیک: مروری بر شواهد همه گیر شناختی

زمینه: یکی از مواردی که اخیراً توجه زیادی را به خود جلب کرده است اثر شاخص گلیسمیک ( glycemic index: gi ) کربوهیدرات مصرفی و بار گلیسمیک ( glycemic load: gl ) رژیم غذایی بر سندرم متابولیک است.   هدف: مطالعه به منظور مرور پژوهش­های انجام شده در زمینه ارتباط gi و gl رژیم غذایی با سندرم متابولیک انجام شد.   مواد و روش­ها: جستجو در pubmed با کلیدواژه­های ْ glyc(a)emic index و glyc(a)emic load در ترکیب با سندرم متابولیک و حداقل یکی از اجزای سندرم متابولیک، مقاومت انسولینی، حساسیت انسولینی و برخی عوامل خطر مرتبط همچون کلسترول ldl و کلسترول تام انجام شد و بیش­تر به نتایج منتشر شده مطالعه­های انسانی تا سال 2010 محدود شد. همچنین جستجوی دستی روی مقاله­ها انجام و در نهایت 30 بررسی در این مطالعه گنجانده شد.   یافته­ها: اطلاعات حاصل از مطالعه­های مقطعی و مداخله­ای، با قدرت تأیید نمی­کنند که gi و gl با مقاومت انسولینی و حساسیت انسولینی در ارتباط هستند اما ممکن است فیبر غذایی به طور مستقیم مسؤول اثرات مفید گزارش شده برای رژیم با gi پایین بر روی حساسیت انسولینی در انسان باشد. در مورد خطر سندرم متابولیک باید با جای­گزین کردن منابع کربوهیدراتی با gi پایین (برای مثال برنج قهوه­ای به جای برنج سفید) به کاهش خطر سندرم متابولیک و درمان آن کمک کرد؛ به خصوص در جمعیت­هایی که انرژی­ آن­ها بیش­تر از کربوهیدرات حاصل می­شود. همچنین اثرات مفید رژیم با gi و gl پایین بر اجزای متشکله سندرم متابولیک تاکنون در مطالعه­های مداخله­ای با قدرت تأیید نشده است و به نظر می­رسد برای دستیابی به نتیجه قطعی در این مورد، طراحی کارآزمایی های بالینی طولانی مدت با حجم نمونه بالا ضروری است.   نتیجه­گیری: با توجه به مطالعه­های ذکر شده، رژیم­های با gi پایین شاید در حفظ شاخص­های چربی خون و دیگر اجزای سندرم متابولیک مفید باشند؛ به خصوص در افرادی که سطوح بالاتری از شاخص توده بدنی، مقاومت انسولینی یا اختلال تحمل گلوکز دارند.